Erbil Kayseri Çarşısının Restorasyon Projesi ve Esnafların Şikayeti

Kayseri Çarşısı, Erbil'deki en eski mekanlardan biri olup tarihi 200 yüzyıl öncesine dayanmaktadır. Çarşı, geniş bir alan üzerine kuruludur ve yüzlerce dükkan ve birkaç dolambaçlı caddeyi içeren dairesel bir alandan oluşur ayrıca birkaç bölüme ayrılıyor. Bunlar arasında çarşının en eski bölümünde bezzaz (kumaş satıcısı), terzi, minder ve battaniyeci, ayakkabıcı, marangoz, kuyumcu, peynir ve yoğurtçular, sebzeci, kasap dükkanları ve daha birçok bölüm yer almaktadır. Bazı meslek bölümleri teknolojinin gelişmesiyle yok olduğu için günümüze ulaşmadı.

Söz konusu çarşı birçok farklı etnik ve dini grupların bir arada çalışması sebebiyle zengin bir tarihe sahip. Erbil Valiliği tarafından ayrılan bütçe ile çarşı, yenilenmesi ve modern bir tarz kazandırılmasıyla eski görünümünü kaybetmiş ve artık normal bir çarşı görünümüne sahiptir.

Çarşının restorasyonu yaklaşık üç yıldır askıya alınmıştı, şu anda çarşının üç sokağında restorasyon çalışması yeniden başladı. Erbil Valiliği, Erbil Belediyesi ve 1. Belediye Müdürlüğü tarafından denetlenen projeye 1,2 milyar dinar tahsis edilmiş olup önümüzdeki yıl eylül ayında “Hakan Şirketi” tarafından tamamlanması planlanmaktadır.

Planlara göre, proje 365 günde (12 ay) tamamlanacak. Esnaflar restorasyon çalışmalarının onları maddi zarara uğrattığını belirtti. Dükkanlarının restorasyon nedeniyle bir yıl kapalı kalacağı konusunda hükümete şikayetlerini dile getiren esnaflar, mülk sahiplerine vergi indirimi yapılmadığı için tam kira ödemek zorunda kaldıklarını kaydetti.

Kayseri Çarşısı esnafı Şamal Zırar, esnafların durumu hakkında TEBA mikrofonuna yaptığı açıklamada, “Mülk sahipleri tam kira alsa da yenileme projesine dahil olan dükkanların bir kısmı Kürdistan Bölgesi Vakıflar ve Diyanet İşleri Bakanlığına ait. Bu ay dükkanların kirasının artırılmasına karar verildi. Karar yeni yayınlandı, ancak kararın içeriğinde kira artışının aralık ayından hesaplanacağı belirtiliyor, bu da son dokuz ay için toplam iki milyon dinar ek kira ödememiz gerektiği anlamına geliyor. Dükkanların kapanmasına rağmen aylık kiralar artırıldı. Projenin başlangıcında Erbil Valisi Umed Hoşnav çöp, tabela, elektrik ücreti alınmayacağı sözünü vererek dükkanların kirasında bize yardımcı olacağını vurguladı. Şimdi belirtilen miktar durduruldu. Mülk sahibi tam kira talep ediyor.” dedi.

Projenin gecikmesine ilişkin Zırar, “Dükkanları bize kapattırdıklarında projenin tamamlanmasının 12 ay süreceğini belirttiler. 43 gündür dükkanlar kapalı ve bir şey yapıldığı görülmüyor. Her gün komşularımla çarşıya geliyoruz, çalışma nasıl ilerliyor diye bakıyoruz. Ne yazık ki 43 gün boyunca sadece birkaç günlük çalışma yapıldı ve iki haftadan fazla bir süredir aynı şekilde çalışmalar bırakılmış. Bazı ustalar buradaki işinin küçük bir kısmını bitirip başka bir sokakta çalışmak üzere buradan ayrıldı, projenin gecikmesinin ana sebebi bu.” ifadesini kullandı.

Şamal Zırar, esnafların projenin duracağından endişe duyduğunu belirterek, "Komşularımla birlikte sabahtan akşama kadar buradayız ve hepimizin tek korkusu, çalışmaların durması çünkü demirci henüz işini bitirmedi. Bu çalışmalar kaldığı sürece diğerlerine geçilemez.” diye konuştu.

Endişelerine kulak verilmesi gerektiğini kaydeden Zırar, “Erbil Valisinin duruma müdahale etmesini ve mevcut durum hakkında ilgili taraflara bilgi vermesini umuyoruz çünkü böyle ilerlerse projenin tamamlanması daha fazla zaman alacak. Esnaf olarak biz de dükkanlarımızı açıp işimizi orada yapabilmek için projenin bir an önce tamamlanmasını istiyoruz.” dedi.

Zırar, “Esnafın durumu çok kötü. Bir yandan işimiz yok, diğer yandan dükkan sahipleri aylık kiralarını istiyor. Nereden geliri alacağız? Dükkanlar bir yıl kapalı kalacak, kapalı olan dükkanların kirasını ödememeliyiz!” diyerek sitemlerini dile getirdi.

Hakan Şirketinin Müdür Yardımcısı Şükür Halid Hasan, TEBA’ya yaptığı açıklamada, altı kişilik demirci ekiplerinin olduğunu ve işlerini kusursuzca yaptıklarını iddia ederek, “Kerpiç ekibi henüz gelmedi ama demircinin işi bitince kerpiç ekibi hemen gelecek. İki farklı zamanda çalışan iki ekip olacak, her ekip yaklaşık 10 kişiden oluşacak, o zaman iş hızlı bir şekilde ilerleyecek.” şeklinde konuştu.

Hasan, “Projeyi bir an önce bitirmek için elimizden geleni yapıyoruz ancak kış geliyor. Yağmur yağdığında işler yolunda gitmeyecek ve işi durdurmak zorunda kalacağız. Bu da projenin gecikmesine neden oluyor.” dedi.