BBC’ye konuşan Cindy Mccain, 18 Mayıs’ta sona erecek anlaşmanın yenilenmesi gerektiğini belirtti. Tahıl ihracı anlaşması, devam eden savaşa karşın Ukrayna’nın milyonlarca ton gıdayı gönderebilmesini sağladı.


Anlaşma geçen Temmuz’da Türkiye ve BM’nin arabuluculuğunda yapılmıştı. Anlaşmayla, Şubat 2022’deki işgalden sonra Ukrayna’nın Rus savaş gemileri tarafından bloke edilen Karadeniz’deki limanlarından gıda maddeleri gönderebilmesi, küresel bir gıda kriziyle başa çıkılabilmesine yardımcı olmuştu.

Ukrayna, ayçiçeği, mısır, buğday ve arpa gibi tahıl maddelerinin başlıca ihracatçılarından ve WFP’nin satın aldığı buğdayın yarısından fazlası Ukrayna’dan gelmişti. Aynı zamanda BM de Moskova’nın kendi tarım ürünü sevkiyatlarını yapabilmesini kabul etmişti. 


McCain “Anlaşmayı yenilemeleri gerek. Yenilenmezse, bırakın dünyayı bölgeyi bile doyurabilmemiz mümkün değil. Bildiğiniz gibi Ukrayna Avrupa’nın tahıl ambarıydı ve şimdi böyle değil. Şimdi tahılı oradan alabilmeliyiz, çünkü bu durum diğer ülkeleri de etkiliyor.” dedi.


Anlaşmanın 120 gün daha uzatılması gerekiyordu, ancak Rusya tahıl ve gübre ihracatı önündeki engelleri gerekçe göstererek, anlaşmadan çekilme tehdidinde bulundu. Rusya, Ukrayna, Türkiye ve BM’den üst düzey yetkililer Perşembe günü İstanbul’da buluşup, anlaşmanın uzatılması için yapılan önerileri ele aldı.


Kremlin’den yapılan açıklamada, Rusya lideri Vladimir Putin’in gerekirse anlaşmanın uzatılmasını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşebileceğini belirtti, ancak henüz herhangi bir görüşme planı duyurulmadı.


McCain ise WFP’nin dünya genelindeki ülkelere dağıtmak için diğer kaynaklardan tahıl satın aldığını, ancak artan maliyetler nedeniyle geçmişteki kadar çok sayıda insanı doyuramadığını anlattı. 


McCain ayrıca, Ukraynalı çiftçilerin bu yıl ürünlerini piyasaya sunamayabileceğini de belirtti. WFP Başkanı “Hala çalışan bazı çiftlikler olduğunu biliyorum. Ama üretim yapılan toprakların büyük bir çoğunluğunun şimdi mayınlı olduğunu unutmamak gerek”. dedi. 


McCain, Rusya’nın anlaşmayı uzatmaya razı olup olmayacağı sorulduğunda ise “Hayır, pek iyimser değilim. Şu ana kadar duyduklarıma göre yüzde 50/50. Bu beni çok kaygılandırıyor. Diğer herkesi de kaygılandırmalı.” dedi. 


Milli Savunma Bakanlığı, görüşmelerde ilerleme sağlandığını ve tarafların dörtlü teknik görüşmeler konusunda görüş birliğine vardığını açıkladı.