"Erbil Büyük Mezarlığı"

Mehmet Ferit Erbiloğlu ile 8 Köşe programında Erbil’in sembolü haline gelen en eski mezar “Erbil Büyük Mezarlığının” durumu ele alındı. Programa mezarlığın bakımsızlığından şikayetçi olup, restorasyonu için mücadele veren Erbil...

22 Ekim 2022, 12:39 Mehmet Erbiloğlu

Mehmet Ferit Erbiloğlu ile 8 Köşe programında Erbil’in sembolü haline gelen en eski mezar “Erbil Büyük Mezarlığının” durumu ele alındı. Programa mezarlığın bakımsızlığından şikayetçi olup, restorasyonu için mücadele veren Erbil Kalesi Derneği İlişkiler Sorumlusu Aktivist Muştak Abdullah Tofik ve mezarlıkların İslamiyet’te önemine değinen Küreciler Camii Hatibi Molla Vuşyar Haydar konuk oldu.

Büyük Mezarlığın neden önemli olduğu hakkında açıklama yapan Muştak Abdullah Tofik, “Sizin de bildiğiniz üzere Erbil’de 60’lar 70’lerden sonra kentin maksatlı ya da değil demografik yapısı değişti. Şimdi ise kalemiz var o da tarihi bir mekan oldu, oraya da normal günlerde çıkmak istediğimizde izin vermiyorlar, cuma namazı için izin veriliyor. Var-yok şimdilik elimizde mezarlığımız kaldı. Bu kabirlerde kimler var?” diyerek akrabalarını ve ailesinin kabirlerinin orada olduğunu ifade etti.

Mezarlıkların kendisinin mazisi, kimliği olduğunu belirten Muştak Tofik, “Sen nasıl Erbilli’sin, ispatın ne diye sorduklarında, soranı mezarlığa götürüyorum ve benim aileme ait mezarlıkları gösterip ona ait neyin orada var olduğunu soruyorum.” dedi.

İmam Muhammet Mezarlığının da çok eski tarihlere Sultan Muzaffereddin Gökbörü’nün döneminden kalma bir mezarlık olduğunu dile getiren Tofik, kentteki diğer mezarlıkların çok eski bir tarihe dayanmadığını belirtti.

Küreciler Camii Hatibi Molla Vuşyar ise İslamiyet’te mezarlıkların çok büyük bir öneminin olduğunu ve insana büyük bir kıymet verildiğini bazı ayet ve hadisleri dile getirerek ifade etti. Molla Vuşyar, “Allah insana kıymet vermiştir ve saygı göstermiştir, peki neyle; akılla, ilimle, konuşmayla.” dedi.

Molla Vuşyar Haydar, İslamiyet’te, ölmüş birinin kıymetini Hz. Muhammed’in (SAV) buyurduğu hadislerden verdiği örnekle şöyle anlatmıştır:

“Ölünün kemiğini kırmak, onu diri iken kırmak gibidir.’ diye buyurmuştur. O kişi hayatta olsa kendisini belki savunacak ama ölünün hiçbir hareketi savunması yok. Peygamberimiz (SAV) buyurdular ki; "Bir ateş koru veya bir kılıç üzerinde yürümek veya ayakkabımı ayağımla dikmek, bana bir Müslümanın kabri üzerinde yürümekten daha sevimlidir. Ha kabirler arasında abdestimi bozmuşum, ha çarşı ortasında.”

Mezarlığın temiz tutulması ve tamiri için birçok kurumla iletişime geçen Muştak Tofik, mezarlıkların korunması için verdiği mücadele sürecini, “7-8 yıl önce bir hamle yapmıştım. Ama en son birkaç gün önce kirli manzarayla karşılaşınca şok olduk. Bir taraftan temizlerken diğer taraftan tekrar kirletilmişti. Biz de fotoğraf çekip, sosyal medyada paylaştık. Bu kez çok sayıda insan tepki gösterdi. Valiye ve sorumlulara durum yetişti. Erbil’in en eski isimlerinin kabirleri bu mezarlıkta. Bu nedenle temizlemeye başladılar. Meseleyi büyütmemem için rica ettiler, biz temizleriz dediler. Peki neden bu duruma kadar gelmesini beklediniz?” diyerek anlattı.

Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi Bölge Bakanı, yetkili birçok isim ve TİKA ile görüşmeler ve mezarlığın tamiri için birçok başvurunun yapıldığı süreç ayrıca sonrasına ilişkin Tofik, “2020 yılında Erbil Kalesi Derneği olarak kendimiz kalkıştık bu işe. Arkadaşlarımız yurtdışından yardım yolladı. Erbil’den de yardım eden çok sayıda kişi ismini vermemizi istemiyor. Altı bin dolar biriktirdik.” diyerek yaptıkları çalışmalardan ve işlemlerden bahsetti.

Mezarlığın büyük olması sebebiyle TİKA’ya teklifte bulunduklarını belirten Muştak Tofik, TİKA’nın istenilenden daha fazlasını projede yapacaklarını söylediğini ifade etti. Ancak 2021 yılı Nisan ayında belirlenen proje için başvurulara başladığını söyleyen Muştak Tofik, 5 ay boyunca projenin IKBY hükümet kurum ve kuruluşlarca onaylanması için mücadele verdiğini, sonunda onayları alabildiğini ancak son anda projenin başladığı gün engellediğini dile getirdi.

Konunun programda ele alınmasının ardından, Erbil Belediyesi, mezarlıkta temizlik işlerinin başladığını ve ileriki günlerde fidan dikimi yapılacağını duyurdu. Belediye ayrıca mezarlık çevresindeki ev ve iş yerlerine mezarlığın temiz tutulması yönünde uyarıda bulundu.

Yorumlar (0)
Yorum yapabilmek için lütfen üye girişi yapınız!
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13