Öldükten sonra fotoğrafından, videosuna; müziklerinden, e-postalarına dijital dünyada bıraktığımız izler ne oluyor? İşte "Ben ölünce Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, Apple... hesabım da ölüyor mu?" sorusunun cevabını merak edenler veya vefat eden bir yakınının bilgi ve belgelerine ulaşmak isteyenler için online vasiyet rehberi.
Dijital dünyada kullanıcıların ayak izi; finansal hesaplardan, aile fotoğraflarına; müzik koleksiyonlarından, sosyal medya ve e-posta hesaplarına kadar uzanıyor. Peki sosyal medyasından, bulut depolama ve e-posta servisine bu hesapların sahipleri ölünce, yıllar boyunca bu ortamlarda sakladıkları, paylaştıkları içeriklere ne oluyor?
Kulağa oldukça soğuk ve ürpertici gelse de ölüm sonrasında dijital hayat devam ediyor. Kimileri için güzel kimileri için acı hatıralar, tek tuşla erişilebilir olmaya devam ediyor. İsteyen kullanıcılar bu varlıkları için şimdiden dijital miraslarını hazırlayabiliyor, sosyal medya profillerinizin anılaştırılmasını veya silinmesini isteyebiliyor veyahut bu kararı siz öldükten sonra başkalarına bırakabiliyor.
Peki “Instagram post’larımı kızıma, Facebook fotoğraflarımı oğluma, YouTube videolarımı ise arkadaşıma bırakmak istiyorum” diyenler ne yapmalı? Allah gecinden versin ama yine de siz öldükten sonra Facebook, Instagram, Twitter, Apple, Microsoft, YouTube, Google hesaplarınızın ne olduğunu, hangisinin kullanıcılarına dijital miras hakkını nasıl kullandırdığını inceledik…
GOOGLE: ŞİMDİDEN KARAR VERİN!
Google’ın “Hesabım (My Account)” bölümünde yer alan “Etkin olmayan hesap yöneticisi” özelliği ile hesabınızı kullanmayı bırakırsanız veya ölüm gibi bir sebeple bırakmak zorunda kalırsanız, fotoğraflarınıza, e-postalarınıza ve diğer belgelerinize ne olacağına şimdiden karar verebiliyorsunuz. kullanıcılar hesaplarına belirlenen süre boyunca giriş yapmazsa önceden kayıtlı bir telefon numarası ve e-posta adresine bildirim gönderiliyor. Vefat ederseniz veya Google’ı kullanmayı bırakırsanız devreye giren bu özellik için kullanıcı önceden bir süre (3, 6, 12 veya 18 ay) belirliyor.
Seçilen bu süreye ulaşıldıktan sonra yanıt veremediyseniz kime bildirim gönderileceğini seçerek, hangi veri ve hizmetlere erişebileceklerine karar verebiliyorsunuz. Belirlenen kişi e-posta ile bilgilendiriliyor ve kimliği önceden tanımlanmış bir telefon numarası aracılığıyla çok faktörlü kimlik doğrulaması kullanılarak doğrulanıyor. Daha sonra bu kişi, seçilen verilerin bir kopyasını indirebiliyor. Bu zamanaşımı süresi dolduğunda sizden yanıt alınamazsa, bilgilerinizi daha önceden seçtiğiniz kişilere verebildiğiniz gibi tamamen silinmesini de isteyebiliyorsunuz. Etkin Olmayan Hesap Yöneticisi ile Gmail hesabınızın yanısıra, YouTube hesabınızdaki veya kanalınızdaki videolarınızı, Google Drive’daki fotoğraf, video ve belgelerinizi ve Google’ın diğer tüm servislerindeki içeriklerinizi yönetiliyorsunuz.
FACEBOOK: HESABINIZA VARİS ATAYIN
Sosyal ağ Facebook, bir hesap varisi atamaya izin veriyor ve atanan kişiye hesabı anma ve son bir mesaj gönderme yetkisi de veriliyor. Hesap varisi ayrıca istenmeyen anma mesajlarını silebiliyor, etiketleri kaldırabiliyor, arkadaşlık isteklerine cevap verebiliyor, hesap silme talebinde bulunabiliyor. Facebook'ta hesap varisi veya mirasçı işaretlemek için “Facebook'ta hesabıma nasıl hesap vârisi eklerim veya hesap vârisimi nasıl değiştirir ya da kaldırırım?" kısmındaki yönergeleri takip edebilirsiniz. Başka bir seçenek, hesabın silinmesini istemek.
Vefat eden bir kişinin hesabını tamamen kaldırmak için vefat edenin doğrulanmış birinci dereceden akrabaların doğrudan başvurması gerekiyor. Bunun için başvuran kişinin hesap sahibinin birinci dereceden akrabası veya vasisi olduğunu ispatlayan bir belgeyi Facebook’a göndermesi gerekiyor.
INSTAGRAM: ANITLAŞTIRIN VEYA KALDIRIN
Facebook'un grup şirketlerinden biri olmasına karşın Instagram, Facebook’ta olduğu gibi bir mirasçı/hesap varisi atamaya izin vermiyor. Vefat etmiş birinin Instagram hesabı için ilgili hesabı anıtlaştırma talep edilebiliyor. Bu talep için de vefat eden kişinin birinci dereceden akrabası olma şartı (belgesi ile birlikte) aranıyor. Instagram bir hesabın anıtlaştırılabilmesi için ayrıca ölüm ilanı veya gazete haberi gibi bir belgeyle ölümün kanıtlanması şartının da arıyor. Bunun yanısıra doğrulanmış birinci dereceden akrabalar, vefat eden yakınlarının hesabının Instagram'dan kaldırılmasını talep edebiliyor. Kaldırma talebi ile birlikte vefat eden kişinin birinci dereceden akrabası olduğuna dair bir kanıt (vefat eden kişinin doğum belgesi, vefat eden kişinin ölüm belgesi, vefat eden kişinin veya mirasının yasal temsilcisi olduğunuza dair resmi belge… gibi) göndermesi isteniyor. Hesabın silinmesini talep edenler, bu belgelerle birlikte ilgili formu doldurmak için yönlendiriliyor.
FACEBOOK VE INSTAGRAM İÇİN ONLINE TAZİYE DEFTERİ…
Hem Facebook’ta hem de Instagram’da vefat eden bir kişinin hesabı için “Anıtlaştırılmış hesaplar” seçeneği de bulunuyor. Vefat eden kişinin bir aile üyesi veya arkadaşı ilgili formu kullanarak başvuruda bulunursa ve kişi vefat ettikten sonra hesabının kalıcı olarak silinmesini talep etmediyse hesabı anıtlaştırılıyor. Bu hesaplar, bir kişi vefat ettikten sonra kişinin arkadaşlarının ve ailesinin bir araya gelip anılarını paylaşmalarını sağlayan, bir nevi online taziye defteri işlevini görüyor. Bu hesaplarda, ölen kişinin profilinde adının yanında “Anısına” ifadesi yer alıyor. Anıtlaştırılmış bir hesabı sadece vefat eden kişinin daha önceden atadığı yönetebiliyor. Hesap sahibi yasal bir vâris belirlemediyse, anıtlaştırma talebinden sonra hiç kimse hesapla aktif olarak ilgilenemiyor.
TWITTER: DEVRE DIŞI BIRAKIYOR
Bir Twitter kullanıcısının vefatı durumunda, vefat eden kişinin hesabının devre dışı bırakılması için kişinin yasal mirasçısı veya onaylanmış birinci derece aile üyesi ile birlikte hareket ediliyor. Vefat eden kullanıcının hesabının kaldırılması için online form doldurularak, talep gönderiliyor. Bu istek gönderildikten sonra, vefat eden kişi hakkında bilgiler, başvuran kişinin kimliğinin kopyası ve vefat eden kişinin ölüm sertifikası gibi ek ayrıntıların sunulması için gereken talimatları e-posta ile iletiliyor. Twitter, vefat eden kişinin hesap erişimini, yakınlık derecesi ne olursa olsun kimseye vermiyor.
APPLE: DEFİN RUHSATI İLE HER ŞEY SİLİNİYOR
Kullanıcı gizliliği konusunda en sıkı şirketlerden biri hiç şüphesiz Apple. Bir Apple kullanıcısı öldüğünde, resmi olarak hesabı, App Store ve iCloud’taki her şeyi ölüyor. Bu yok olan dijital varlıklar, kullanıcının hayattayken para ile satın aldığı müzikleri, filmleri ve uygulamaların yanı sıra iCloud’ta sakladığı fotoğraf ve video gibi kişisel belgelerini de içeriyor. Vefat eden kişinin yakınlarının bu belgeleri Apple’ın elinden geri alabilmeleri için mahkeme yolunu göze alması gerekiyor. Hatta, iCloud’un kullanıcı sözleşmesinde, “Hesabınızın devredilemez olduğunu ve Apple kimliğiniz ya da hesabınızdaki içeriğe ilişkin hakların vefatınız ile son bulacağını kabul edersiniz. Defin ruhsatının bir nüshasının alınması üzerine hesabınız feshedilebilir ve içindeki bütün içerik silinebilir.” ifadesinin altı çiziliyor.
Apple, vefat eden kişinin aygıtına veya iCloud'da sakladığı kişisel bilgilere erişim konusunda öncelikli olarak kişinin birinci derece akrabalarından birinin mahkemeye başvurarak kendisini vefat eden kişiye ait bilgilerin yasal mirasçısı olarak tasdik ettirmesini istiyor. Mahkeme emrinde şunların belirtilmesi gerekiyor: “Vefat eden kişinin adı ve Apple Kimliği. Vefat eden kişinin hesabına erişim isteyen birinci derece akrabanın adı. Vefat eden kişinin, söz konusu Apple Kimliği ile ilişkili tüm hesapların kullanıcısı olduğu. İstekte bulunan kişinin, vefat eden kişinin yasal kişisel temsilcisi, aracısı veya mirasçısı olduğu ve izninin "yasal onay" oluşturduğu. Apple'ın vefat eden kişinin hesaplarında bulunan ve o kişiye ait olan bilgilere erişilmesine yardımcı olması gerektiği yönünde karar verildiği.”
Bu meşakkatli sürece rağmen Apple şu uyarıyı da yapmaktan geri durmuyor: “Müşterilerimizin, aygıtlarında ve iCloud'da sakladıkları kişisel bilgileri kapsayan bir veraset planını vasiyetlerine eklemelerini öneririz. Böylece, uygun bir mahkeme emri alınması kolaylaşır ve zor bir dönemden geçen aile üyelerinin beklemesi ve sıkıntı çekmesi önlenir.”
MICROSOFT: ‘EN YAKIN AKRABA SÜRECİ’Nİ BAŞLATIYOR
Microsoft’un “En Yakın Akraba Süreci” adını verdiği işlemler, ölmüş ya da güçten düşmüş hesap sahibinin yakınlarına tüm e-postalar ve ekleri, adres defteri ve Messenger kişi listesi dahil Outlook.com içeriğinin serbest bırakılması veya bir kimlik doğrulama sürecinin ardından, Outlook.com hesabının kapatılması için izin veriyor. Bu süreçle, yakın akrabaya hesap parolası veya hesabın şifresini değiştirme şansı verilmiyor veya hesap sahipliği aktarılmıyor.
Microsoft’un bu sürecini başlatabilmek ve bu kapsamda vefat eden veya sakat kalan hesap sahibinin yasal yakın akrabası olduğunuzu kanıtlamak için şu belgeler gerekiyor: Kullanıcı ölmüş ise kullanıcı için resmi bir ölüm belgesi. Kullanıcı kısıtlı ise, kullanıcının bakımdan sorumlu bir sağlık profesyoneli tarafından onaylı imzalı bir belge. Kullanıcının en yakın akraba veya gayrimenkulünün vasisi / hibe eden olduğunu gösteren bir belge veya vekalet yetkisi. Fotoğraflı bir kimlik fotokopisi.
HaberTürk
