Barzani: Geçmişin hatalarından ders almalıyız

IKBY Başkanı Barzani, Süleymaniye Amerikan Üniversitesi tarafından düzenlenen konferansta konuştu.

Barzani, “Federal Hükümetten Halepçe'nin inşası için özel bir bütçe ayırmasını, mağdurların ve yaralıların ailelerine tazminat ödemesini talep ediyorum. Federal Hükümet ve Irak Başbakanı'nın Halepçe'ye dikkat çekme ve mağdurlara tazminat ödeme çabaları anayasal bir adımdır ve eski Irak rejiminin suçlularına karşı mahkeme kararlarıyla desteklenmektedir. Bu, Halepçe halkı için tamamen anayasal ve yasal bir çabadır.” ifadesini kullandı.

IKBY hükümeti olarak Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani'nin attığı adımları tamamen desteklediklerini vurgulayan Barzani, “Kürdistan Bölgesi dahil Irak'ın tamamı için bütçe tasarısı çerçevesinde varılan mutabakat, Irak Federal Hükümeti ve Kürdistan Bölgesel Hükümeti açısından çok iyi ve takdire şayandır. Bu eğilimin devam etmesini, petrol ve gaz yasasının iki taraf arasında aynı iş birliği ruhu içinde çıkarılmasını bekliyoruz.” mesajını verdi.

Barzani, açıklamasının devamında sözlerini şu şekilde sürdürdü:

“Ancak, değerlendirmeler başarısızlıkları birbirine mal etmek ve bir direğini suçlamaktan uzak olması önemlidir. Çünkü bu işe yarar bir yöntem değil. Hepimiz başarılar kadar başarısızlıkları da az ya da çok paylaşıyoruz.

Son 20 yıl, tüm eksikliklerine rağmen diktatörlük döneminden farklıydı. En azından Irak halkı, özgürlüğünü bölgede varlığını göstermek için kullandı. Londra ve Selahaddin’deki kongrelerden, yönetim kurulunun kurulmasına ve anayasanın hazırlanmasına kadar Irak muhalefeti dönemi başarılı geçti. Ancak daha sonra taraflar arasında köklü diyalog eksikliği ve Irak anayasasının olduğu gibi uygulanamaması nedeniyle sapmalar ve hatalar giderek büyük bir krize dönüşmeye başladı.

Iraklıların demokratik, çoğulcu, medeni ve istikrarlı bir Irak yaratma hedefi büyük bir başarısızlığa uğradı. Bu nedenle, halkın demokratik sürece katılımı önemli ölçüde azaldı ve bu, özellikle geçmişte diktatörlük nedeniyle milyonlarca insanı ve milyarlarca dolar servetini kaybeden Irak için, demokratik sürecin geleceği üzerinde çok tehlikeli bir etki yarattı.

Sivil toplum, özellikle de insan ve kadınların medeni hakları büyük ölçüde zarar gördü. Bu, Irak'ta toplumsal ilerlemenin ve modern yaşamın önünde büyük bir engel oluşturdu. Bu, Iraklıların inisiyatif alma ve yenilik yapma yeteneklerine ciddi şekilde zarar verdi.

Emin olun ki, eğer anayasada beklendiği gibi Irak halkına medeni haklar garanti edilmiş olsaydı, şimdi çok yenilikçi bir topluma sahip olurduk. Irak'ta mutlu bir toplum görürdük.”

Neçirvan Barzani, bu süreçte Irak’ın yaşadığı sıkıntılara da dikkat çekerek, karar alma merkezlerinin çok olması, iç siyasi çatışmalarda silah kullanılması, toplumların eşitliğe, ülkenin karar alma ve yönetim süreçlerine katılma inancının kırılmasının da siyasi sürece ve kurumlara büyük zarar verdiğini kaydetti.

Barzani, “Irak'ta anayasayı yeniden yazanlar farklı inançlara, milletlere ve topluluklara mensuptu. Herkesin tüm talepleri anayasada yazmıyordu ama hepsi de Irak'ı federal, demokratik ve gelişmiş bir ülke yapacak iyi bir anayasa yazdıklarına inanıyorlardı. Maalesef anayasa uygulanmadı. 2017'de Kürdistan Bölgesi uzmanlardan oluşan bir komite kurup federal sistem ve Kürdistan’ın haklarıyla ilgili bir türlü uygulanmayan 57 anayasa maddesi belirledi! Bu nedenle Kürdistan Bölgesi halkı, Irak’ta federal sistemin uygulandığını düşünmüyor. Federalizm anayasaya göre uygulansaydı, Kürdistan Bölgesi ve tüm Irak halkı artık eşitliği ve gerçek ortaklığı hissedecekti.” dedi.

“Pek çok kişi Kürdistan Bölgesi'ni anayasayı uygulamamakla suçluyor.” diyen Barzani, “20 yıl sonra Kürdistan Bölgesi olarak bizim hiç hatamız olmadı diyemeyiz. Irak'ta hepimiz hatalar yaptık ama geçmişin hatalarından ders almalıyız.” ifadelerini kullandı.

Barzani, 2050 yılına kadar iklim değişikliğinin 1,2 milyar insanı evlerini terk etmeye zorlayacağını hatırlatarak, “Ne yazık ki, Dünya Bankası ve BM araştırmalarına göre, Irak en çok etkilenen beş ülkeden biri. Bu çok ciddi ve hayati bir konu, çözüm bulmak için çok tartışmamız gerekiyor. Bu değişimin ve su sıkıntısının Irak'ta yarattığı tahribatı azaltmak için başta Türkiye ve İran olmak üzere bölge ülkeleri ile görüşmemiz gerekiyor.” diye konuştu.

Irak'taki tehditlerden birinin de ana gelir kaynağı olarak petrole bağımlı olması olduğunu söyleyen Barzani, “Irak'ın bir stratejik plana ve birçok farklı projeye ihtiyacı var. Ülkeyi yaşam adına güvenli tutmak için stratejik projelere çok para harcanmalı. Ancak çoğunlukla malzeme almaya giden harcamalar riski artırır. Irak'ın büyük insani ve doğal kaynakları var. Gelişmiş ülkelerden biri olmak, bölgede ve dünyada hak ettiği yeri almak için bu potansiyel en iyi şekilde değerlendirilebilir. Barış ve istikrarın sağlanırsa eğer bölgede etkin rol oynayacak, önemli bir merkez haline gelecek ve önemli bir aktör olacaktır.” açıklamasında bulundu.

IKBY Başkanı Neçirvan Barzani, “Irak gündeminin Irak'ta başarıya ulaşması için hep birlikte çalışmalıyız. Irak'ın ve Iraklıların iradesi, kararı ve egemenliği korunmalıdır.” ifadesini kullandı.

Barzani, “Bölgede ve dünyadaki mevcut siyasi, güvenlik ve ekonomik koşullar nedeniyle Kürdistan Bölgesi de dahil olmak üzere Irak, büyük zorluklar ve fırsatlarla karşı karşıyadır. Şimdi açık ve cesur bir diyalog zamanı. Irak'ta hepimizin bu ülkenin geleceğine ortak bir perspektiften bakması için zaman geldi. Dayanışma ve birlik içinde, iş birliği ve ortak sorumlulukla birlikte çalışarak tüm zorlukların üstesinden gelebiliriz. Şimdi mevcut fırsatları değerlendirelim ve daha iyi bir gelecek, güçlü ve gelişmiş bir ülke inşa edelim.” diye konuştu.

Barzani, “Biz Kürdistan Bölgesi Başkanlığı olarak sorunların ve çelişkilerin aşılması için çalışmalarımızı ve çabalarımızı sürdüreceğiz. Seçim tarihini belirlemek ve sürecin zamanında yapılmasını sağlamak için birlikte çalışacağız.” sözlerini kullandı.